JesteÅ› tutaj:Poezja»Edward Stachura
czwartek, 29 lipca 2010 13:10

Edward Stachura

NapisaÅ‚ 
zbiory opowiada?
- Jeden dzie? (1962)
- Po ogrodzie niech hula szara?cza (1968)
- Si? (1977)
- Moje wielkie ?wi?towanie (2007)
poematy
- Du?o ognia (1963)
- Faluj?c na wietrze (1966)
- Przyst?puj? do ciebie (1968)
- Kropka nad ypsilonem
- Missa pagana
powie?ci
- Ca?a jaskrawo?? (1969)
- Siekierezada (1971)
piosenki
- Piosenki (1973)
inne
- Wszystko jest poezja (1975)
- Fabula rasa (1979)
- Oto
listy
- Listy do pisarzy (2006)
- Listy do Danuty Paw?owskiej (2007)
poezja
- rozproszone

Edward Stachura urodzi? si? 18 sierpnia 1937 we Francji.

Po powrocie do Polski wraz z rodzin? i rodze?stwem, zamieszkali w ?azie?cu (dzi? dzielnica Aleksandrowa Kujawskiego). Wg tego, co przekaza? sam poeta, zacz?? pisa? w liceum, ?eby wesprze? koleg?, któremu inni dokuczali z tego powodu, ?e pisa? wiersze.

Podj?? studia romanistyczne na KUL-u (1957), jednak po pierwszym roku zako?czy? edukacj?. Okres lubelski to czas strasznej biedy, poda? o zapomog? itp.

Stachura wkrótce porzuca Lublin i podejmuje studia w Warszawie. Tutaj poznaje swoj? ?on?, z któr? bierze ?lub w 1962. Jest to równie? rok jego pierwszego debiutu ksi??kowego: zbioru opowiada? Jeden dzie?. Z tej prozy wy?ania si? obraz podró?nika i w?ócz?gi. B??dem jest jednak powszechna praktyka interpretacji tej prozy jako twórczo?ci autobiograficznej, cho? trudno odmówi? jej g??bokiej inspiracji ?yciem (utar?o si? tutaj nawet okre?lenie ?yciopisanie).

Rok 1963 to publikacja poematu Po ogrodzie niech hula szara?cza. To jego poetycki debiut ksi??kowy, jednak wiersze Stachury ukazywa?y si? w prasie ju? od 1956 roku. Lata 60. to najlepszy czas dla twórczo?ci poety. O dobrej pozycji poety w ?rodowisku literackim ?wiadczy cho?by fakt, ?e z powodzeniem zabiega? on o publikacje wierszy swoich przyjació?, sk?din?d dobrych cho? ma?o znanych poetów, jak Witek Ró?a?ski, przyjaciel Stachury i jeden z bohaterów powie?ci Stachury Ca?a jaskrawo??.

Koniec lat 60. i lata 70. to czas podró?y Stachury (Meksyk, USA, Bliski Wschód...), czego odbicie mo?na znale?? w zbiorze opowiada? Si? czy ksi??ce Wszystko jest poezja, b?d?cej czym? w rodzaju dziennika z podró?y i zapisków z obserwacji ?wiata. Z czasem Stachura zaanga?owa? si? tak?e jako filozof-my?liciel. ?wiadectwem tego jest jego ostatnia ksi??ka Fabula rasa, która wyros?a z fascynacji poety filozofi? Wschodu, za spraw? m.in. guru Krishnamurtiego. Trudno orzec, czy twórczo?? tego okresu (zwanego okresem mistycznym) wynika?a z powolnego wchodzenia Stachury w rodzaj choroby psychicznej, czy raczej mia?a by? ratunkiem w pog??biaj?cym si? filozoficznym zagubieniu poety.

W kwietniu 1979 Stachura wszed? pod nadje?d?aj?c? lokomotyw?, w efekcie pod ko?em poci?gu straci? 4 palce prawej r?ki. Ucz?c si? pisa? lew? r?k?, stworzy? dziennik Pogodzi? si? ze ?wiatem, pe?en pesymizmu i rezygnacji, ale posiadaj?cy przy tym wybitne walory literackie. Ostatnie zapiski dziennika powsta?y tu? przed samobójcz? ?mierci? Stachury, która mia?a miejsce oko?o 24 lipca 1979 w mieszkaniu w Warszawie.

Obok prozy, wierszy i poematów, Stachura próbowa? tak?e innych gatunków literackich - jednym z nich by?y piosenki. Zacz??y powstawa? pod koniec lat 60. W sumie powsta?o ich kilkadziesi?t i dzi? s? najbardziej rozpoznawalnym fragmentem twórczo?ci poety. Pod koniec lat 70. i na pocz?tku 80.  zainteresowali si? nimi tacy twórcy, jak Marek Ga??zka, Jan Kondrak czy Anna Chodakowska, która stworzy?a spektakl-misterium Msza w?druj?cego, oparty m.in. na tekstach poematu Missa Pagana oraz fragmentach "tekstów mistycznych" Stachury. Tak Jan Kondrak wspomina pocz?tek swojej "przygody" z tekstami Stachury:

By?o to nieca?y rok przed ?mierci? Stachury. By?em s?uchaczem Uniwersytetu Ludowego we Wzdowie na Podkarpaciu. Jedna z kole?anek, Anka Pop?awska, z Wroc?awia, podes?a?a mi na wyk?adzie wiersz na papierze toaletowym. Skuma?em, ?e nie jest autork? tego?. Zapyta?em czyj to wiersz, a ona si? zdziwi?a, ?e nie wiem. Od tej pory wiem, ?e s? pisarze, których nie wypada nie zna?. Ten tekst by? fragmentem Missa Pagana. Dosta?em od tej kole?anki ca?o?? poematów (Du?o ognia i tak dalej. Wydawnictwo Pozna?skie) i par? miesi?cy pó?niej zacz??em uk?ada? melodie. Przeczyta?em co si? da?o tego autora i zosta?em "ustrzelony". Stwierdzi?em, ?e to najwa?niejszy autor i napisa? to, co ja chcia?bym ludziom powiedzie?. Nie wiedz?c, ?e prawa do kompozycji dostali wcze?niej Jurek Satanowski i Czes?aw Niemen, doko?czy?em dzie?ko ju? po ?mierci Stachury. Jesieni? 1979 roku za?piewa?em w Pa?acyku we Wroc?awiu - fragmenty. Na pocz?tku roku 1980 premiera Missa P. odby?a si? w klubie Meta na AWF-ie w Bia?ej Podlaskiej.

Lata 80. to wybuch ekscytacji Edwardem Stachur?, wzmocniony zapewne jego samobójcz? ?mierci?, ale tak?e przekonaniem o czysto autobiograficznym charakterze jego pisarstwa. Spo?ród zdarze? opisanych w ksi??kach Stachury, traktowanej niemal jak dzienniki, wiele wydarze? w ogóle nie mia?o miejsca (Witek Ró?a?ski wspomina?, ?e jaka? cz??? fabu?y z Ca?ej jaskrawo?ci w rzeczywisto?ci w ogóle nie mia?a miejsca -cz??? owszem, ale nie wszystko, cho? wra?enie z lektury jest inne. W. Szyngwelski w ksi??ce Sobowtór w labiryncie wysuwa tez?, ?e sugestie autobiografii to zabieg maj?cy na celu spoufalenie si? z czytelnikiem, zdobycia jego zaufania). Co by nie mówi? o auto- b?d? nieautobiograficznym charakterze twórczo?ci Edwarda Stachury, nie ulega w?tpliwo?ci, ?e jest to twórczo?? o ogromnej warto?ci i nieprzerwanie stanowi g??bokie ?ród?o inspiracji dla poszukiwaczy przygód, m?odych filozofów, podró?ników i - muzyków.

chicku

Czytany 27448 razy Ostatnio zmieniany piątek, 03 września 2010 21:30

Skomentuj

Upewnij si?, ?e pola oznaczone (*) s? wype?nione.
W tre?ci wiadomo?ci mo?esz u?ywa? podstawowych znaczników HTML.